از زمان انقلاب صنعتی تا مدت‌های طولانی تاسیس انواع بنگاه‌های اقتصادی با هدف کسب سود بود. در واقع، مدیریت سازمان‌ها که در برخی موارد جزیی از مالکان آن‌ها بودند، توجهی به مسائل غیر مالی و اجتماعی نداشتند. با گذشت زمان و ظهور نظریه‌هایی چون تئوری ذینفعان و در نتیجه اهمیت نقش رضایت جامعه و مسائل اخلاقی در شرکت‌ها، مفاهیم جدیدی نظیر مسئولیت اجتماعی یا csr شرکت‌ها و شهروند شرکتی به ادبیات و حرفه مدیریت افزوده شد. گستره و اهمیت این مفاهیم به حدی است که امروزه در اکثر نقاط دنیا اکثر گروه‌ها نظیر سهامداران، اعتباردهندگان، قانون‌گذاران، تحلیل‌گران مالی، عرضه‌کنندگان، مشتریان، کارکنان و دولت‌ها از مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکت به عنوان شاخص اصلی جهت سنجش شهروندی شرکت و پایبندی شرکت به تعهدات اجتماعی استفاده می‌کنند.

ایده اصلی مسئولیت اجتماعی شرکتها اغلب به کتاب <بون> برمی‌گردد که می‌گوید شرکت‌ها مرکز اصلی قدرت هستند و عمل آن‌ها بر زندگی مردم به طرق مختلف تاثیر می‌گذارد.تاثیری که میتواند مخرب باشد و این موضوع باعث میشود که جامعه اطراف این شرکت ها از این مجموعه ها انتظاراتی داشته باشند.

در استان خوزستان این موضوع با کشف نفت شکل عینی به خود گرفت. با فوران نفت در خوزستان مردمی که در مجاورت چاههای نفت و بعدها گاز و تاسیسات و پالایشگاههای مرتبط با آن زندگی می کردند این انتظار ایجاد شده بود که سهمی از نفت و گاز داشته باشند. نفت، به مثابه یک ثروت ملی طبیعتا به عموم مردم ایران تعلق دارد که اغلب دور از مناطق نفتخیز زندگی می کنند، اما ساکنان مناطق نفتخیز نیز انتظار داشتند از این ثروت بیشتر بهره مند شوند چرا که به دلیل مجاورت، طبیعتا دشواریهای وجود تاسیسات نفت و گاز را هم متحمل می شدند. همین امر موجب شد مسوولیت اجتماعی شرکت نفت در ایران، پیش از آنکمه تئوریزه شود، به مرحله اجرایی برسد. آسفالت کردن جاده ها، ساخت بیمارستانها و درمانگاهها و مدارس و ایجاد امکاناترفاهی همچون باشگاههای ورزشی و تفریحی، از گذشته به عنوان بخشی از مسوولیت اجتماعی شرکت نفت و شرکتهای تابعه آن تعریف شد و ساکنان مناطق برخوردار از نفت و گاز، همواره از امکاناتی بیش از سایر مناطقکه نه توسط سازمانهای مرتبط بلکه توسط شرکت نفت فراهم شده بود برخوردار می شدند و این امر کماکان ادامه دارد.

اصل csr(Corporate Social Responsibility) تنها منحصر به شرکت نفت نیست و شامل همه بنگاه های اقتصادی میشود.براساس همین اصل،سالهاست که مردم شهرستان محروم اندیکا از دو بنگاه اقتصادی بزرگ در منطقه خود یعنی سد و نیروگاه مسجدسلیمان و سد و نیروگاه شهید عباسپور این انتظار را دارند که نسبت به معضلات منطقه مسئولانه ورود کند و تنها به فکر بهره برداری اقتصادی در این منطقه نباشد.

این بنگاه های اقتصادی در اندیکا نه تنها به مسئولیت های اجتماعی خود عمل نکردند بلکه در قبال آسیب هایی که از ناحیه آنها به مردم وارد شده است نیز تاکنون پاسخگو نبوده اند و رابطه یکطرفه یعنی بهره برداری مطلق وزارت نیرو از شهرستان اندیکا و عدم توجه به نیازهای شهرستان از سوی این وزارتخانه همچنان ادامه دارد.

برهم خوردن تعادل زمین شناسی منطقه،فراهم آمدن شرایط لازم برای بروز زلزله در منطقه،غرق تعداد زیادی از مردم منطقه در آب پشت سدها بصورت سالانه،عدم اجازه سازمان آب و برق به بومیان منطقه برای ساخت و ساز در نزدیکی حریم رودخانه های منتهی به سد و کمپینگ های بخش گردشگری،تملک بخش زیادی از زمین های شهرستان در سالهای دور با قیمت های بسیار نازل،ضربه زدن به زیرساخت های شهرستان مانند آسفالت راهها بخاطر حجم عظیم رفت و آمد وسایل حمل و نقل این دو سد،عدم اجازه برداشت از آب برای بخش کشاورزی شهرستان،به زیر آب رفتن بخش عمده ای از فرهنگ و محوطه های باستانی شهرستان،تغییر اقلیمی،مهاجرت غیربومی ها به منطقه و اشغال ظرفیت های اشتغال شهرستان از جمله ضررها و آسیب های احداث سدها در شهرستان اندیکا هستند.

در قبال اینهمه ضررو آسیب به منطقه و مردم،یقینا مردم نیز از مجموعه سازمان آب و برق انتظار ارئه خدمات و پذیرش مسئولیت های اجتماعی خود در قبال شهرستان اندیکا را دارند که متاسفانه تاکنون عملی نشده است.نکته جالب آن است که حداقل امکانات حاصل از حضور سدها در منطقه مانند استخر شنا و امکانات ورزشی،پارک و…همگی در مجموعه حفاظت شده ای به نام شهرک سازمانی جمع شده است و امکان استفاده آنها برای بسیاری از مردم وجود ندارد.

این رفتار سازمان آب و برق طی روزهای گذشته باعث واکنش های مختلفی از سوی مردم و مسئولین شده است و در یک اقدام کم سابقه مردم و مسئولین همصدا با همدیگر نسبت به این وضعیت اعتراض کردند و خواهان نقش آفرینی مثبت این سازمان و حل مشکلات زیرساختی در سطح شهرستان شدند.

هر روز که میگذرد میزان اعتراض نسبت به بی توجهی سازمان آب و برق استان به شهرستان اندیکا بیشتر میشود. متولیان این سازمان و نمایندگان آنها در سطح شهرستان یعنی مدیران عامل دو سد باید هر چه زودتر برای خواسته های بحق مردم فکری کنند و اجازه شدت گرفتن این اعتراضات را ندهند که مطمئنا در صورت عدم توجه،روزی این ابرهای تیره شروع به باریدن خواهند کرد.

سلمان ظاهری